O parafii

Kościół stu zabytków

Choć z zewnątrz świątynia pw. św. Apostołów Filipa i Jakuba wygląda bardzo skromnie, jej szara, surowa bryła kryje późnobarokowe, bogato zdobione wnętrze z licznymi polichromiami i figurami.

Miejscowość Bukownica powstała w 1294 roku i być może już wtedy została tutaj przez biskupa Jakuba Świnkę erygowana parafia - jednak źródła na ten temat milczą, a kronika parafialna zaczęła powstawać dopiero w 1971 roku i to ona jest obecnie skarbnicą wiedzy o dziejach tutejszej wspólnoty. Przez lata do parafii Bukownica należał kościół filialny w Chlewie, dopiero w 1799 roku została tam erygowana samodzielna parafia, jednak po nagłej śmierci jej proboszcza, w 1834 roku, Chlewo ponownie wróciło do Bukownicy i tak było do 1964 roku, kiedy miejscowość doczekała się własnego duszpasterza.

Najpierw Jakub, potem Filip

Z całą pewnością zanim pojawiła się w Bukownicy świątynia murowana, stał tu drewniany kościół, strawiony później przez pożar. Akta wizytacyjne z końca XVII wieku informują o tym, że do drewnianej świątyni została dobudowana murowana zakrystia, która prawdopodobnie istnieje do dzisiaj i jest najstarszą częścią kościoła, ówczesny proboszcz położył też murowane fundamenty pod świątynię, a jej fundatorami byli arcybiskupi gnieźnieńscy. Pierwszym patronem parafii był św. Jakub Młodszy (Mniejszy), potem dodano wezwanie św. Filipa, Apostoła. Kościół murowany, jednonawowy zbudowany został około 1721 roku w stylu barokowym, za księdza proboszcza Wojciecha Bączyńskiego (kronika notuje, że w roku jego śmierci - 1733 - wieża nie była jeszcze ukończona). Jednak niedługo potem pożar, w którym ucierpiała cała wioska, spowodował w nim duże zniszczenia, spłonęły wówczas wszystkie inne budynki parafialne i wiele domów w miejscowości. Podczas odbudowy w 1776 roku nie zachowano niektórych, charakterystycznych dla baroku, cech architektonicznych świątyni. Dodatkowo około 1863 roku wysoka wieża została przebudowana w stylu neogotyckim, w późniejszym czasie kościół został otynkowany. Przez wiele lat dbali o niego kolejni proboszczowie, a jak zaznacza obecny duszpasterz tutejszej wspólnoty, ks. kanonik Ryszard Jakielczyk, było ich bardzo wielu (dlatego nie sposób o wszystkich wspomnieć choćby jednym zdaniem), co jest jedną z cech charakterystycznych tej parafii. Warto wspomnieć, że jednym z proboszczów w Bukownicy był ks. Jan Kompałła, który nie tylko tu zrobił wiele dobrego, ale jest szczególnie znany w Ostrowie Wielkopolskim (ma nawet swoją ulicę), bo wybudował tam polską szkołę i gimnazjum, co doceniły nawet pruskie władze - kapłan został odznaczony Orderem Kawalera Orła Czerwonego klasy III - jak notuje kronika parafialna. W Bukownicy był on proboszczem od 1802 do 1829 roku. Natomiast ks. proboszcz Bolesław Ciszak posługujący w czasie II wojny światowej został zamordowany w Dachau w 1942 roku - upamiętnia to tablica przy głównym wejściu do kościoła.

Po okresach szczególnie trudnych w historii zawsze znajdowali się kapłani, którzy prowadząc częste rekolekcje, czy wprowadzając liczne spowiedzi próbowali podnosić ducha parafian - tak było choćby w czasach PRL w przypadku ks. Grześka, który nie raz doświadczył niesprawiedliwego traktowania ze strony władz komunistycznych. Przyczyniło się to do ciągłego pogarszania się jego stanu zdrowia, aż kapłan zmarł na zawał w poznańskim szpitalu w 1970 roku.

Bogactwo baroku

Większość wyposażenia świątyni to dzieła barokowe i późnobarokowe z XVIII wieku, jedynie część polichromii pochodzi z XIX wieku i cechuje się elementami stylu eklektycznego, podobnie jak obrazy w prawym bocznym ołtarzu (koniec XIX wieku). Przedstawiają one Jezusa ukrzyżowanego z Maryją i Janem stojącymi pod krzyżem (obok figura św. Weroniki z chustą oraz nieznanej niewiasty), wyżej scenę Jezusa stojącego przed Piłatem (tzw. Ecce homo) oraz na samej górze scenę naigrywania się z Jezusa przez przechodniów. W lewym bocznym ołtarzu znajduje się obraz śpniącego Jakuba, który widzi drabinę z wędrującymi po niej aniołami, a u jej szczytu Boga Ojca (kryje on pod sobą obraz Archanioła Rafała prowadzącego małego Tobiasza), obraz ten otoczony jest figurami św. Mikołaja i pustelnika, nad nimi widnieje Matka Boża miażdżąca głowę węża w otoczeniu aniołów, a na najmniejszym obrazie na samej górze widać św. Antoniego przyjmującego Komunię Świętą.

Obraz Matki Bożej wzorowany na ikonie Pani Jasnogórskiej w głównym ołtarzu jest czczony tutaj jako wizerunek Matki Bożej Szkaplerznej i jak większość wyposażenia pochodzi z II połowy XVIII wieku. Namalowany został w stylu bizantyjskim, a na postacie została nałożona srebrna sukienka, miejscami pozłacana. Obraz ten jest zasłaniany bardzo nietypowym obrazem Świętej Rodziny, którego niestety nie udało nam się zobaczyć (zaciął się mechanizm podnoszący obraz). W stylu barokowym został tu przedstawiony św. Józef z kilkuletnim Dzieciątkiem stojącym na stołku (Józef całuje Jezusa w rękę), a z drugiego planu przygląda im się Matka Boża z jedną dłonią na sercu, a drugą lekko uniesioną. W prawym dolnym rogu obrazu, tyłem do nas siedzi anioł z bukietem róż w ręku, nad całą sceną ponadto unoszą się liczne główki anielskie i jedna cała postać cherubina. Przy filarach głównego ołtarza zostali przedstawieni w figurach biskupi - św. Wojciech i św. Stanisław.

Na polichromii, która zdobi całe sklepienie kościoła, można znaleźć grupy świętych zakonnic, świętych kardynałów, świętych opatów, ale zostali tu też przedstawieni indywidualnie polscy święci i błogosławieni: bł. Jolanta, bł. Czesław, św. Jadwiga Śląska, św. Jacek, św. Stanisław Kostka, Wojciech, św. Stanisław, św. Kazimierz, św. Jan Kanty, św. Kinga, św. Andrzej Bobola i bł. Bronisława. Ponadto jest tutaj kilka scen z życia Matki Bożej. Trzeba też zwrócić uwagę na drewnianą ambonę z postaciami Ewangelistów i obrazem Jezusa Pantokratora, neogotyckie organy z XIX wieku, czy niezwykłą chrzcielnicę. Misę w kształcie srebrnego kosza podtrzymuje anioł, natomiast na misie znajdują się figury Jana Chrzciciela oraz Jezusa, który właśnie przyjmuje chrzest, na dodatek nad nimi został przedstawiony Duch Święty w postaci gołębicy. A to jeszcze nie wszystkie zabytki w tym kościele, dlatego najlepiej przyjrzeć się im osobiście, bo nie sposób ich opisać.

tekst Anika Djoniziak

2016-03-08 10:23:51

źródło: http://www.opiekun.kalisz.pl/index.php?dzial=artykuly&id=6354